ترکیب‌بندی یا کمپوزیسیون(Composition) در هنرهای گوناگون به معنای تنظیم جایگاه اجزای یک اثر است. یعنی هنرمند برای ایجاد وحدت و تناسب بین بخش‌های مختلف اثر خود آن را به کار می‌برد. برای مثال یک شهر، یک اثر معماری، یک اثر موسیقی ، شعر و داستان، آثار طراحی، نقاشی و عکاسی دارای ترکیب‌بندی‌های متفاوت و ویژه‌ای هستند که هنرمند آنها را برگزیده‌است. تعادل، تقارن و ریتم از عواملی هستند که در ترکیب بندی به آن ها توجه ویژه ای می‌شود (آلیاتوف، م (۱۳۷۲) ،تاریخچه کمپوزیسیون نقاشی، ترجمه نازلی اصغرزاده، نشر دنیای نو).
ترکیب بندی در عکس
ترکیب بندی در عکاسی تبلیغاتی:
ترکیب بندی فراتر از آنچه در نوشته های مربوط به عکاسی مرسوم است، سزاوار توجه است. بدلیل اینکه چگونگی سازماندهی یک تصویر، زیربنای چگونگی تأثیر آن بر بیننده است. همچنین تصمیمات متفاوتی که باید در ترکیب بندی اتخاذ شود. از انتخاب نقطه دید تا انتخاب زاویه دوربین و ریتم عکس، نحوه قرارگیری المان ها را در بر می گیرد. آن چنان که اجزای تشکیل دهنده تصویر به شکلی منظم در یک قاب برای بیان هدفی خاص کنار هم قرار می گیرند.
اصول ترکیب‌بندی شامل نسبت‌ها، مفاهیم و تعاریفی هستند که در بیشتر هنرهای تجسمی با رعایت آنها به چشم‌نوازی و ماندگاری اثر افزوده می‌شود. این چشم‌نوازی نسبی است. یعنی ممکن است در نظر همه چشم‌نواز محسوب نشود. دانستن این اصول و استفاده آگاهانه از آنها می‌تواند به زیبایی بصری عکس کمک کند.
ترکیب بندی از یک سو با مسائل زیبایی شناسی سروکار دارد. اینکه چگونه می توان تصاویر زیباتری به وجود آورد. از سوی دیگر، ترکیب بندی می تواند در بیان ایده عکاسی نیز مؤثر باشد. بعنوان مثال عکاس می تواند با ترکیب بندی مناسب، قسمت های مهم تصویر را برجسته کند و توجه بیننده را به قسمت هایی جلب کند که هدف اوست.
در هنگام ترکیب بندی تکنیک ها و روش هایی وجود دارد که تأثیر عکس را بر بیننده افزایش می دهد. در ادامه به برخی از آنها در عکاسی تبلیغاتی اشاره می شود:
کنتراست(تضاد مابین روشنایی و تاریکی) از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در یک کلام، تصویرگری و نیز عکاسی در معنا راجع به کنتراست است. این امر از قبیل کنتراست در رنگ ها، کنتراست در موضوع، کنتراست در چیدمان و کنتراست در اندازه و…
در عکاسی تبلیغاتی با ایجاد کنتراست (نور، رنگ) می توان چشم بیننده را به سمت نقطه ای خاصی سوق داد. همچنین فضایی طبیعی تر را به تصویر کشید. با ایجاد حس رئال بودن، بیننده همزاد پنداری بهتری با تصویر برقرار می کند. چشم بیننده در تصویر می چرخد و در نهایت با دقت نظر عکاس به سوژه مورد نظر جلب می گردد.
کنتراست در عکاسی تبلیغاتی
اگر تنها یک موضوع در عکس وجود دارد که مهم و شاخص(عکاسی تبلیغاتی از یک محصول)، باید در قسمتی از کادر قرارگیرد که خودنمایی کند. جایی که این موضوع قرار می گیرد مهم است. این جایگذاری دقیق سوژه اصلی به فهم مطلب توسط مخاطب کمک می کند. می تواند درکی خاص از عکس را به او منتقل کند.
ترکیب بندی و قراردادن موضوع در هریک از بخش های کادر(بالا یا پایین، چپ یا راست) می تواند منطقی و درست باشد. اما نباید وجود تأثیر متقابل و ارتباط میان بخش های تشکیل دهنده یک کادر را نادیده گرفت. همانطور که موضوع را از مرکز کادر دور می کنید(نگاه بیننده را بدنبال آن می برید) نوعی تضاد در ترکیب بندی ایجاد می شود. در حالیکه پس زمینه نامنظم در تمام کادر تأثیر می گذارد. در چنین حالتی قرارگیری موضوع، حس پویایی بیشتری را نسبت به سکون آن نشان می دهد.
فریمن معتقد است اگر بدنبال تعادل هستید باید موضوع را در “نقطه طلایی” قرار دهید. اگر تنش بیشتر می خواهید، قرارگیری موضوع دورتر از نقطه طلایی می تواند کمک کند.
جایگذاری سوژه در نقطه طلایی عکس
کادر عکس به قسمت های مختلفی تقسیم می گردد. چیزی که باعث این تقسیم بندی می شود وجود بخش های گوناگون مانند: رنگ، رنگ مایه و بافت است. که با یکسری خطوط مشخص شده اند.
یکی از رایج ترین تقسیم بندی ها بدون در نظر گرفتن معنای خاص تقسیم بندی افقی و عمودی است. به عناصر موجود در کادر توجه شود. اگر اجزایی که تصویر را می سازند از خطوط عمودی تشکیل شده اند پس تقسیم بندی را نیز می توان بصورت عمودی در نظر گرفت و برعکس. اگر عکاس با تقسیم بندی های چندگانه و خطوط درهم و برهم مواجه شود در این حالت به نظر می رسد که تنها شکل و بافت موضوع مورد توجه قرارگرفته و حس بخش های مجزا از یکدیگر از بین رفته است.
این روشی سودمند است، زیرا ذهن انسان به نظم تمایل دارد. ذهن می خواهد از آشفتگی رها شود. ذهن توضیحات بصری ساده را می پذیرد. مانند عکاسی مینمالیزم(مکتب کم کردن جزئیات ناخواسته) که چیدمان های های ساده، اشکال و خطوط ساده و… دارد. در ترکیب بندی یک عکس، اختصار به انتخاب زاویه دید دوربین و فاصله ی کانونی درست برمی گردد. در اینصورت می توان قسمت های غیر ضروری در کادر را حذف کرد. دنیای مقابل دوربین به طور کلی بسیار شلوغ و آشفته است. چون ترکیب بندی به منظور و مقصود ایجا نظم و ترتیب در این آشفتگی است. لذا یک ترکیب بندی تمییز و مرتب نیاز به زمان بیشتری دارد.(فریمن،مایکل،۱۰۱نکته برتر عکاسی دیجیتال، ترجمه مژگان الماسیان(۱۳۹۳)، نشرافراز)
در عکاسی تبلیغاتی گاه با گزیده گویی و دوری از آشفتگی در عکس می توان مفهوم را به نحو خوبی ارائه کرد. توجه مخاطب را به موضوعی خاص جلب کرد بدون استفاده از المان های اضافه و بیش از حد نیاز…
ساده گویی و اختصار در عکس مفهومی تبلیغاتی (تبلیغ نخ دندان)
قسمت های مختلف یک کادر از نظر بصری ارزش یکسانی ندارند. برخی قسمت ها توجه بیشتری به خود جلب می کنند. به این خاطر باید از آنها بیشتر استفاده کرد. علاوه بر آن قسمت های گفته شده برای هدایت دید به قسمت های دیگر نیز پتانسیل بیشتری دارند و به این خاطر نیز اهمیت دارند.
اگر عکس را از دو راستا به سه قسمت مساوی تقسیم کرد. هرکدام از خط ها یک مسیر مهم و هرکدام از نقاط برخورد خطوط یک نقطه مهم بحساب می آیند. برای بهتر شدن عکس می بایست به این خطوط و نقاط توجه گردد. سعی گردد قسمت های مهم عکس بر روی این خطوط قرار گیرند.
تقسیم بندی کادر به ۹ بخش
برخی از دوربین های دیجیتال در صفحه نمایش خود این امکان را ارائه می دهند. در این حالت دوربین تصویر را با دو خط عمودی و دو خط افقی به نه قسمت مساوی تقسیم می کند که می توان سوژه را در یکی از این نقاط یا خطوط فرضی قرار داد.
در ترکیب بندی علاوه بر نسبت های یک سوم، از نسبت های طلایی هم استفاده می شود. از برخورد خطوط در قانون یک سوم چهار نقطه طلایی بدست می آید که بسیار با اهمیت و کاربردی هستند.
قرارگیری سوژه اصلی بر روی نقطه طلایی
هر عکس باید فقط یک نقطه کانونی داشته باشد. نقطه کانونی معمولاً قسمتی از سوژه اصلی عکس و اولین نقطه ای است که نگاه بیننده را به خود جلب می کند. عکس هایی که یکدست هستند و هیچ قسمتی از آنها وزنی بیشتر از سایر قسمت ها ندارند. معمولاً عکس های خوبی نیستند و نمی توانند با بیننده ارتباط خوبی برقرار کنند.
یک عکس می تواند نقطه کانونی فرعی نیز داشته باشد که بعد از جلب نظر بیننده به نقطه کانونی اصلی به سمت آن هدایت گردد.
نقطه کانونی عکس بسته بندی محصول است
برای جلب نظر بیشتر بیننده بهتر است سوژه اصلی با فاصله کانونی مناسب و جداشدن از بک گراند بیشتر به نظر برسد. برای این کار در صورت امکان با زوم کردن و کم کردن عمق میدان می توان سوژه را در مرکز توجه قرارداد.
عمق میدان کم برای جلب توجه بیشتر سوژه اصلی
استفاده از المان هایی با اعداد فرد ترکیب بندی زیباتری را در عکس بوجود می آورد .
استفاده از عدد فرد (۳) برای نمایش خرما
عکس باید نگاه بیننده را هدایت کند، نگاه از نقطه کانونی شروع می شود و با کمک خطوط راهنما به قسمت های دیگر عکس کشیده می شود. در بسیاری از مناظر عناصری وجود دارند که می توانند خطوطی راهنما باشند. نرده ها، خط افق، درختان و… (خرمی راد،نادر(۱۳۹۵)،راهنمای عکاسی دیجیتال،کانون نشر علوم)
یکی از ابزارهای ترکیب بندی عکس برای هدایت چشم بیننده به نقطه مورد نظر عکاس، مارپیچ طلایی است. از این ترکیب بندی می توان بعنوان یک ابزار بصری برای ایجاد تمرکز بر روی یک نقطه خاص استفاده گردد.
مارپیچ طلایی (ترکیب بندی اسپیرال)
می توان با استفاده از قطر تصویر، از این ترکیب بندی استفاده کرد. در این ترکیب بندی یکی از قطرهای کادر تصویر در نظر گرفته می شود. از گوشه دیگر کادر به طوری که قطر اصلی را با زاویه ۹۰ درجه قطع کند، خطی در نظر گرفته می شود. می توان سوژه را در مثلثی که بوجود می آید قرارداد.
ترکیب بندی مثلث طلایی
نتیجه گیری: در عکاسی تبلیغاتی این نکته بسیار حائز اهمیت است که با رعایت ترکیب بندی صحیح این ما هستیم که چشم بیننده را هدایت می کنیم، که چه چیزهایی را بیشتر، با دقت تر و سریع تر در عکس ببیند. بدین طریق به کارفرما برای بهتر و بیشتر دیده شدن محصول و یا خدماتش کمک شایانی کنیم.
https://elenanik.com/?p=2208
