لنز چیست؟

کانال ارتباطی کادری که توسط دوربین ثبت می شود لنز است. نور از لنز عبور می کند و به سنسور می رسد . برای داشتن حداکثر کارایی دروبین، لنز هم می بایست به همان اندازه خوب و با کیفیت باشد. بدنه دوربین بدلیل داشتن آپشن ها و سنسوری که دارد مسئول کیفیت عکس است.  لنز این امکان را ایجاد می کند که از توان حداکثری بدنه دوربین استفاده لازم برده شود.

لنز مجموعه ای است از عدسی های مختلف با ترکیب های خاص، که هر ترکیب آن عمل تشکیل تصویر را به گونه ای متفاوت در دوربین انجام می دهد. علت اینکه چندین عدسی را کنار هم می گذراند تا باز هم عمل ((یک عدسی واحد)) را انجام دهند. یک عدسی به تنهایی برای تشکیل تصویر کافی نیست. برای مثال اگر به یک ذره بین معمولی دقت کرده باشید، ملاحظه کرده اید که تصویر در وسط عدسی واضح است. یک حالت کروی شکل دارد و هرچه به حاشیه عدسی نزدیک شویم، از وضوح آن کاسته می شود.

               عدسی های داخلی لنز

سازندگان عدسی ها با مطالعه و بررسی های مستمر ترکیب های گوناگون، به تدریج مجموعه های متنوعی از آنها را برای شرایط گوناگون طراحی کرده اند. عدسی های هر مجموعه خطاهای یکدیگر را به نسبت رفع می کنند. در مجموع تصویری قابل قبول ارائه می دهند. البته ساختار و کیفیت اپتیکی لنزهای کارخانه های مختلف یکسان نیست. در برخی موارد لنزهای با کیفیت تا چندین برابر لنزهای مشابه قیمت دارند.(صفاکار، علی (۱۳۹۹)، عکاسی و دوربین های عکاسی، انتشارات محسن)

لنز ها بسیار در کیفیت عکس و نحوه شکل گیری تصویر مؤثر هستند. لنزها به پرتوهای نور ورودی نظم می بخشند. بطور خلاصه لنز ها چشم دوربین عکاسی هستند. لنزها تشکیل شده اند از عدسی های مختلفی که بنا بر جنسی که دارند و کیفیت و نحوه قرارگیری بسیار حائز اهمیت هستند.

 دوربین های DSLR برعکس دوربین های خانگی (کامپکت) و گوشی های هوشمند قابلیت تعویض لنز را دارند . دوربین های حرفه ای این امکان را در اختیار عکاس قرارداده است که با تعویض لنز، دوربین را در جهت استفاده موضوعی بهینه سازید.

نکته:

برخی از عکاسان فقط یک لنز دارند و تمام کارهای خود را با آن انجام می دهند.  برخی دیگر بیش از یک لنز دارند. تا در زمان لازم لنز را عوض کنند. در این حالت باید در نظر داشت که در هر بار تعویض لنز، مقداری گرد و غبار وارد بدنه دوربین می شود و روی سنسور می نشیند. این مسئله در درازمدت کیفیت تصاویر را کاهش می دهد. در این صورت باید دوربین را به مراکز خدماتی داد تا سنسور را تمیز کنند. بنابراین در عوض کردن لنز باید احتیاط کرد. بسیاری از دوربین های امروزی سیستم تمییز کننده لنز را دارند. این سیستم در زمان روشن و خاموش شدن لنز سنسور را می لرزاند تا گرد و غبار از روی آن جدا شود. این سیستم برخی از مشکلات را کاهش می دهد. (خرمی راد،نادر(۱۳۹۵)،راهنمای عکاسی دیجیتال،کانون نشر علوم)

در عکاسی خرید یک بدنه قدرتمند و عالی به تنهایی منجر به عکس های با کیفیت نمی شود. هر ژانری که فعالیت حرفه ای در آن انجام می شود، نیازمند لنزهای گوناگونی می باشد.

 هر لنزی را نمی توان به هر دوربینی وصل کرد، بدلیل :

۱-  فیزیک محل اتصال دوربین های مختلف یکسان نیست.

۲-پایه های کنترلی لنز که برای برقراری ارتباط با سیستم الکترونیکی دوربین به کار می روند، متفاوت است.

به همین خاطر می بایست لنزهای تولید شده در کارخانه سازنده دوربین را خریداری کرد. همچنین دوربین های فول فریم و هاف فریم هر برند نیز از لحاظ لنز متفاوت هستند.

کیفیت تصویر :

فاکتورهای خیلی زیادی وجود دارد که روی کیفیت نهایی عکس تأثیر می گذارند. لنز دوربین نیز یکی از مهم ترین آنها است. لنز دوربین تأثیر خیلی بیشتری به مگاپیسکل روی کیفیت تصویر دارد. زیرا لنز به صورت مستقیم روی تاری پس زمینه، وضوح، میزان نمایش جزئیات، عمق میدان و … تأثیر می گذارد.

هزاران لنز مختلف با اشکال و اهداف گوناگون در بازار وجود دارد. به همین خاطر می توان به راحتی محصول مناسب را تهیه کرد. به زبان ساده یک لنز این امکان را به دوربین می دهد که نور کافی به آن برسد. در نتیجه نهایی، یک تصویر واضح با نوردهی مناسب ثبت گردد. بنابر نیاز در حین عکاسی از لنز باز یا بسته استفاده می شود. به دلیل اینکه شما همیشه در عکاسی به عمق میدان ثابتی نیاز ندارید، می توانید آن را کم یا زیاد کنید. با توجه به سایز سوژه و کادربندی عکس لنز را باز یا بسته کنید.

ویژگی های لنز ها:

قدرت(سرعت) لنزها:

قدرت یا سرعت لنز عبارت است از حداکثر توانایی لنز برای عبور دادن نور. در واقع حداکثر گشودگی دیافراگم یک لنز محسوب می شود. درجه آن روی دهانه خارجی لنز درج می شود. هرچه این روزنه بزرگتر باشد، توانایی لنز برای عکسبرداری در جاهای کم نور بیشتر است. لنز را اصطلاحاً ((سریعتر)) می نامند. لنزهای سریع به جز در مواردی که ذکر شد، مزیت چندانی نسبت به لنزهای مشابه خود ندارند.

درجه های دیافراگم:

دیافراگم وسیله ای است که روزنه عبور نور را تغییر می دهد. بدینوسیله مقدار نوری را که به سطح فیلم(سنسور) می رسد کنترل می کند. همچنین دیافراگم یک عمل مهم دیگر را نیز در دوربین انجام می دهد و آن کنترل(کم یا زیاد کردن) عمق میدان وضوح تصویر است.

دیافراگم از تعدادی تیغه های نازک فلزی تشکیل شده است. روزنه های بین آنها به صورت دایره وار کوچک و بزرگ می شوند. طبعاً مقدار نوری که می تواند از این روزنه ها عبور کند متناسب است با کوچک و بزرگی آنها.

عمق میدان وضوح تصویر، محدوده خاصی است در جلوی دوربین که اجسام واقع در آن محدوده، به وضوح روی فیلم ثبت می شوند. اجسامی که در خارج از آن قرار دارند تصویری مات و محو خواهند داشت. عمق میدان تصویر به عوامل زیر بستگی دارد:

فاصله سوژه تا دوربین:

صرف نظر از نوع لنز، هرچه فاصله سوژه تا دوربین بیشتر گردد، عمق میدان افزایش می یابد.

روزنه دیافراگم:

صرف نظر از نوع لنز هرچه روزنه دیافرگم کوچکتر گردد(عدد بیشتر)، عمق میدان افزایش می یابد.

فاصله کانونی :

هرچه فاصله کانونی لنز کمتر گردد، عمق میدان افزایش می یابد. (صفاکار، علی (۱۳۹۹)، عکاسی و دوربین های عکاسی، انتشارات محسن)

خرمی راد می گوید(۱۳۹۵) برخی از لنز ها فاصله کانونی ثابت دارند و برخی متغیر. لنزهایی که فاصله کانونی متغیر دارند انعطاف پذیری بیشتری دارند. عکاس راحت تر می تواند کادربندی کند. با این حال لنزهایی با فاصله کانونی ثابت معمولاً کیفیت بالاتری دارند.

لنزهایی که فاصله کانونی متغیری دارند، هرچه محدوده فاصله کانونی بیشتر باشد، احتمالاً کیفیت لنز هم پایین تر خواهد بود. معمولاً لنزهایی با حدود ۱۰x زوم دارند، کیفیت پایین تری نسبت به لنزهایی با زوم ۵x دارند.

لنزها بر اساس فاصله کانونی را می توان به سه دسته تقسیم بندی کرد:

                   انواع لنز    

لنزهای نرمال:

این لنزها در حد فاصل بین لنزهای واید و تله قرار می گیرند. لنزی که زاویه دید آن با زاویه چشم انسان برابر باشد، لنز نرمال نام دارد و فاصله کانونی به قطر فریم آن بستگی دارد.

نکته: فاصله کانونی لنز نرمال هر دوربین، حدوداً برابر قطر تصویری است که روی فیلم عکاسی (سنسور) تشکیل می شود. هر لنزی که فاصله کانونی آن از فاصله کانونی لنز نرمال دوربین کوتاه تر باشد، برای آن دوربین لنز واید محسوب می شود. 

بعنوان مثال در دوربین های فول فریم(۳۵ میلیمتری با کادر فیلم ۲۴*۳۶ ) قطر فیلم عکاسی ۴۳ میلیمتر است. لنز با فاصله کانونی ۵۰ میلیمتر برای این نوع دوربین لنز نرمال بحاسب می آید. حال در ادامه این تفاوت را در تشریح لنزهای واید و تله بهتر درک خواهید کرد.(صفاکار، علی (۱۳۹۹)، عکاسی و دوربین های عکاسی، انتشارات محسن)

لنز های متغیر(زوم):

این نوع لنز ها بدلیل فاصله کانونی متغیری که دارند می توانند برای یک دوربین حالت واید، نرمال و تله داشته باشند. بعنوان مثال لنز ۲۴-۱۰۵ کنون برای دوربین فول فریم ۵D هر سه حالت را دارد.

لنز در فاصله کانونی ۲۴ (کمتر از ۵۰) میلی متر حالت واید، در فاصله کانونی ۵۰ میلی متر حالت نرمال و در فاصله کانونی ۱۰۵(بیشتر از ۵۰) میلی متر حالت تله دارد.

لنزهای متغیر بدلیل ساختار خاصی که دارند نسبت به لنزهای فیکس(پرایم) سرعت، طول عمر و کیفیت پایین تری دارند. در برخی از شرایط بسیار کاربردی هستند بعنوان مثال در عکاسی ورزشی، خبری و…

  لنز های پرایم(فیکس):

 فاصله کانونی ثابتی دارند . عکاس نمی تواند با استفاده از یک لنز پرایم زوم کند. مزیتی که دارند ماکزیمم دیافراگم بازتر(عدد کوچک تر) این گونه لنز ها است. به آنها لنزهای پرسرعت نیز می گویند.  کیفیت تصاویری که با لنزهای پرایم ثبت می گردد بهتر و با کیفیت تر است. اینگونه از لنز ها می توانند هر فاصله کانونی داشته باشند. انواع مختلفی برای دوربین های ۳۵ میلی متری دارند مثل: واید، نرمال، تله، ماکرو و…

لنزهای واید:

فاصله کانونی کمتر از لنز نرمال دوربین دارد. زاویه دید گسترده تری نسبت به لنزهای نرمال دارند. بعنوان مثال در دوربین های۳۵ میلیمتری چون فاصله کانونی لنزهای واید از قطر فیلم عکاسی که ۴۳ میلیمتر است کمتر است به همین خاطر لنز ۲۸ میلیمتری برای این نوع دوربین ها واید یا زاویه باز بحساب می آیند. در اینگونه لنز ها بدلیل فاصله کانونی کم اجزاء محیط از هم دورتر هستند و جزئیات خیلی واضح نیست. همچنین زاویه گسترده ای را از محیط داریم .

لنزهای چشم ماهی:

اینگونه لنز ها زاویه دید زیادی حتی نسبت به لنز های سوپر واید دارند.  در برخی از آنها زاویه دید۱۸۰ درجه است. معمولاً فاصله کانونی ۶ تا ۱۶ میلی متری دارند. عدسی بیرونی لنز، محدب است. کاملاً شبیه به چشم ماهی است و جهت ایجاد جلوه های ویژه تصویری استفاده می شود.

 لنزهای تله(بلند):

فاصله کانونی آنها بلند تر از قطر فیلم عکاسی دوربین است. بعنوان مثال لنز ۱۳۵ برای دوربین های ۳۵ میلیمتری، لنز واید بحاسب می آید. لنزهای نرمال برای عکاسی از فواصل دور مناسب هستند و چون در ساختار چهره تغییری ایجاد نمی کنند برای عکاسی آتلیه مفید هستند. 

سایر لنزها:

لنزهای ماکرو:

برای گرفتن کلوزآپ های بسیار نزدیک از سوژه کاربرد دارند. لنز های ماکرو اشیاء را از فاصله ۱:۱ (اندازه عکس در سنسور شما مشابه اندازه واقعی ) سوژه نشان می دهند.

همچنین با استفاده از حلقه های گسترش(Extention Tube) که ما بین لنز و دوربین قرار می گیرد، می توان فاصله لنز تا فیلم عکاسی را گسترش داد. باعث بزرگنمایی و درشت نشان دادن سوژه تا ۲۰ برابر می گردند. اگر هدف عکاسی بزرگنمایی بیشتر سوژه باشد، دوربین باید بر روی میکروسکوپ وصل گردد. میکروسکوپ های معمولی قادرند سوژه را تا ۲۰۰۰ برابر بزرگنمایی کنند.

لنز های اصلاح پرسپکتیو (PC):

 به لنزهایی گفته می شود که خطاهای پرسپکتیوی را اصلاح می کنند.  در عکاسی معماری کاربرد دارد. عکس هایی که از آثار معماری عکسبرداری می شود، معمولاً با مرکز اثر زاویه دارد.  به همین خاطر پرسپکتیوی که ایجاد می شود مطلوب نیست. این گونه لنز ها با چرخشی که به بالا و پایین و طرفین دارند، خطاهای پرسپکتیوی را کنترل و اصلاح می کنند.

تا اینجا به معرفی لنزها پرداخته شد و این موضوع مشخص گردید که یک لنز تا چه میزان در کیفیت تصویر اثر گذار است. پس با توجه به موضوع و هدف عکاسی از لنز های مختلفی می توان استفاده گردد. لنز ها خصوصیات بسیاری دارند که در مقاله ای دیگر به بررسی آنها نیز می پردازیم. با ما همراه باشید…

با ما در اینستاگرام همراه شوید

نمونه کارهای عکاسی استودیو النا